Slavko Lisica

Slavko Lisica
General Slavko Lisica
Lični podaci
Datum rođenja	(1944-02-18)18. februar 1944.
Mesto rođenja	Laminci Brezici, Kraljevina Jugoslavija (dejure) NDH (defakto)
Datum smrti	28. jun 2013.(2013-06-28) (69 god.)
Mesto smrti	Beograd, Srbija

Slavko Lisica (Laminci Brezici kod Gradiške, 18. februar 1944 — Beograd, 28. jun 2013) bio je general-major Vojske Republike Srpske, bivši komandant Druge oklopne brigade Vojske Republike Srpske i komandant Operativne grupe Doboj. Bio je jedan od rijetkih komandanata koji je upotrebljavao vojnu taktiku blickrig. Osnivač je Centra vojnih škola Vojske Republike Srpske.

Biografija

Rođen je 1944. u selu Laminci, opština Gradiška u Lijevču. Osnovnu školu je završio u Lamincima. Majka mu se zvala Zorka (1920), a otac Savo (1920) koji je bio u partizanima sa činom zastavnika za vrijeme Drugog svjetskog rata. Poslije završene osnovne škole, otac šalje najstarijeg Slavkovog brata Ignjatija i srednjeg brata Vladu u gimnaziju u Banjaluku, a najmlađeg Slavka Lisicu šalje u podoficirsku školu JNA gdje Slavko postaje tenkista. U periodu 1962–1965. godine bio je vodnik tenkista u Benkovcu. Slavko Lisica je bio nastavnik u Školskom centru oklopno-mehanizovanih jedinica Jugoslovenske narodne armije u Banjoj Luci. U septembru 1988. godine dobija prekomandu od Vrhovne komande JNA na mjesto načelnika oklopno-mehanizovanih jedinica Kninskog korpusa. Tada je imao čin potpukovnika JNA, a načelnik Kninskog korpusa je bio pukovnik Ratko Mladić.

Zajedno sa Ratkom Mladićem je učestvovao u borbama za oslobođenje sela Kijeva, Vrlike i Otišića, 26. avgusta 1991. Komandovao je vojnom operacijom Maslenički most (pravac Benkovac – selo Kruševo – Obrovac – Maslenički most), 10. septembra 1991. Komandovao je vojnom operacijom Šibenski most. Vršio je deblokadu pravca na putu Knin – Benkovac – Smiljčić – Bokanjac – Zadar, za deblokadu kasarni JNA koje su bile blokirane i opkoljene u Zadru 1991, nakon čega je unaprijeđen u čin pukovnika JNA. U aprilu 1992. od tadašnjeg generala Ratka Mladića, nakon vijesti da su Hrvati zauzeli Kupres, dobio je naređenje da ode na Kupres i da komanduje oslobađanjem Kupresa. Na dan 7. april 1992. pokrenuo je akciju oslobađanja Kupresa, prilikom čega je zarobio preko 50 Hrvata, dok je u podrumima pronađen veliki broj izmasakriranih srpskih leševa. Pukovnik Slavko Lisica je naredio da se pronađena tijela masakriranih Srba iz podruma prenesu u dom zdravlja na Kupresu, te da se pozovu televizijske ekipe kako bi se ovaj zločin dokumentovao i prenio javnosti. Prema pisanju Slavka Lisice u njegovom autobiografskom djelu „Komandant po potrebi“, tijela masakriranih Srba su i kasnije pronalažena u samoj okolini Kupresa i okolnim selima. Na dan 8. april 1992. komanduje akcijom oslobađanja Gornjeg i Donjeg Malovana, prilikom čega je JNA zarobila u redovima hrvatskih formacija veći broj stranih plaćenika (Poljaka, Litvanaca, Estonaca, Nijemaca, Arapa). Tada je oslobođen Kupres, Zloselo, rejon Šujice, Kupreška vrata i Kupreška visoravan, dok su se hrvatske formacije povukle ka planini Cincar i prema Livnu. Tada osniva Taktičku grupu za objedinjeno komandovanje u zoni Kupreške visoravni, nakon čega po odluci komande Kninskog korpusa JNA biva upućen u Glamoč.

General Slavko Lisica

Učestvuje u oslobađanju srpskog sela Dolac u opštini Glamoč u pravcu prevoja Korićina, a nakon povlačenja JNA iz tog sela, uslijedio je napad hrvatskih formacija i spaljivanje čitavog sela. Nakon Glamoča, po odluci komande Kninskog korpusa biva upućen u Crni Lug kod Grahova kao komandant taktičke grupe. Tu rukovodi stvaranjem linije odbrane prema Livnu. U međuvremenu dolazi do priznanja novih država na teritoriji Jugoslavije od strane pojedinih velikih sila, tako da sama smisao Jugoslovenske narodne armije koja po ustavu treba da brani granice Jugoslavije (njenu cjelovitost i nepovredivost), biva uzdrmana. Državni i vojni vrh Jugoslavije potpuno gubi kontrolu nad pojedinim dijelovima Jugoslavije, a 4. maja 1992. savezne vlasti donose odluku da se Jugoslovenska narodna armija, svi njeni pripadnici zajedno sa tehnikom povuku do 19. maja 1992. u novoosnovanu Saveznu Republiku Jugoslaviju koja je bila sačinjena od Republike Srbije i Republike Crne Gore. Pukovnik JNA Slavko Lisica se tada nalazio u Banjalučkom korpusu, a prema pisanju u njegovom autobiografskom djelu „Komandant po potrebi“, čitav sastav JNA je ovu odluku doživio kao šok i izdajstvo Jugoslavije i građana koji su i dalje bili odani Jugoslaviji, u prvom redu Srba.

„ Ja sam SFRJ prihvatio kao svoju domovinu. Za mene je to bila sveta zemlja, zakleo sam se da ću braniti njenu cjelovitost i nepovredivost… a ovo sad. Bože, da li čovjek, pri čistoj svijesti, može sve to, sa čim je i za šta je živio decenijama, da prelomi u jednom trenutku. I to nečijom odlukom. Nema više Jugoslavije i tačka. Pred tim staje pamet. ” — Komandant po potrebi (str. 119) — general-major VRS Slavko Lisica

U tom periodu su raspadom JNA stvorene tri različite srpske vojske, Vojska Republike Srpske Krajine, Vojska Republike Srpske i Vojska SRJ. Tada je general Ratko Mladić postavljen za komandanta Kninskog korpusa, a pukovnika Slavka Lisicu poziva da se iz Crnog Luga vrati u Kninski korpus, gdje mu izdaje prekomandu u Banjalučki korpus. Po povratku u Banjaluku, dobija naređenje da se javi u komandu Druge (sarajevske) armijske oblasti generalu Milutinu Kukanjcu, gdje mu je ponuđeno da komanduje oklopnom brigadom, što odbija. Nakon ovoga događaja se ubrzo desio masakr u Dobrovoljačkoj ulici 3. maja 1992, a ubrzo za tim se desio i napad na kolonu JNA u Tuzli 15. maja 1992. godine.

U komandi Banjalučkog korpusa 22. maja 1992. godine dobija zadatak da vodi Školski centar oklopno-mehanizovanih jedinica u Banjaluci (kasarna Vrbas), gdje počinje sa formiranjem Druge oklopne brigade Vojske Republike Srpske, koje je trajalo oko mjesec dana. Oko 20. juna 1992. po njega šalju helikopter i prebacuju ga iz Banje Luke u Doboj u komandu Prvog krajiškog korpusa Vojske Republike Srpske u kojoj se pripremala vojna operacija Koridor, za oslobađanje teritorije koja je nakon povlačenja JNA u SRJ, bila okupirana od strane vojnih formacija iz Hrvatske. Okupacija oblasti „Koridor“ od strane vojnih formacija iz Hrvatske je trajala oko 40 dana od povlačenja JNA u maju 1992, do završetka vojne operacije ″Koridor″.

Dok je operacija oslobađanja Broda trajala više od tri mjeseca, pukovnik Slavko Lisica dobija dužnost načelnika štaba u operativnoj grupi Doboj, i komandu nad trećom od ukopno četiri osnovane taktičke grupe. Kao komandant Taktičke grupe tri se 24. juna 1992. vraća u Banjaluku i u komandi Druge oklopne brigade Vojske Republike Srpske izdaje naređenje za pokret jedinice ka Doboju. Oslobađanje teritorija od hrvatskih formacija je izvršeno u pravcu selo Velika – Plehan – Ralić. U ovoj operaciji pukovnik Slavko Lisica je komandovao Vučjačkom, Dubičkom i Osinjskom brigadom VRS na teritoriji opština Doboj, Derventa, Brod, Prnjavor i Srbac. Linija fronta je bila duga 120 km u pravcu Doboj – Brod. U noći između 3. i 4. jula 1992. godine pukovnik Slavko Lisica je u operaciji ″Koridor″ oslobodio Derventu. Prilikom obezbjeđivanja Dervente, u podrumu doma JNA su pronađeni masakrirani leševi srpskih djevojaka, a srpska pravoslavna crkva je srušena. Nakon oslobađanja Dervente, od izbjeglica iz Broda formira Brodski bataljon VRS i pokreće vojnu akciju za oslobađanje Broda u sklopu operacije Koridor. U Sijekovcu pored Broda je pronašao da je selo potpuno spaljeno, a da je preživjelo stanovništvo odvedeno u zarobljeništvo.

Spomenik generalu Slavku Lisici u Brodu

Tokom operacije Koridor u julu 1992, na poziv kapetana prve klase JNA Ismeta Đuherića, odlazi u selo Kobaš, opština Srbac, gdje vodi razgovore sa muslimanskim stanovništvom tog sela koje je izrazilo želju da se priključi borbi za odbranu Jugoslavije. Pukovnik Slavko Lisica predlaže da se jedinica sastavljena od Muslimana nazove „Samostalna muslimanska jedinica Meša Selimović“ u sastavu Vojske Republike Srpske.

Na dan 23. jula 1992. komanduje oslobađanjem sela Kostreš, opština Derventa, na liniji fronta prema Sijekovcu. Ovo je bila jedna od najtežih bitaka, jer je Vojska Republike Srpske konstantno granatirana sa teritorije Republike Hrvatske. Nakon oslobađanja Kostreša, vodio je operaciju izbijanja na Savu, odnosno oslobađanja Broda. Na dan 2. avgust 1992. je komandovao operacijom oslobađanja Broda na pravcu Liješće – Struga – Kričanovo – Brod, dok je sama akcija oslobađanja grada Broda konačno pokrenuta 4. oktobra 1992. Brod je oslobođen 6. oktobra u 22.00 časa, a 7. oktobra ujutru je Vojska Republike Srpske pod komandom pukovnika Lisice izbila na rijeku Savu. U svom autobiografskom djelu je zapisao svoje utiske nakon oslobađanja Broda.

„ Nalazimo ljude koji su vezani i bačeni u bunar, ljude ubijene u podrumima porodičnih kuća, po fabričkim halama, u sportskim halama. Slušamo užasne priče o strašnim mučenjima onih koji su preživjeli. I što je najgore — uvijek je to radio komšija, pred kojim se ništa nije krilo ni skrivalo, zbog koga se kuća nije zaključavala, drug sa posla. To ne mogu da shvatim — valjda je to što su ustaše radile van svake pameti. Mučiti na najsvirepiji način komšiju, druga, prijatelja, sa kojim si proveo djetinjstvo, prvi put išao u školu, djevojkama, po kafanama, na slave i svadbe, proživio život — pa to može samo ustaša. To čovjek ne može da uradi. Kad bi se ta sorta, ustaše, mogli nekako isključiti iz ljudske vrste i svi fašisti. ” — Komandant po potrebi (str. 157) — general-major VRS Slavko Lisica

Nakon operacije oslobađanja Broda, general Ratko Mladić ga 22. juna 1993. postavlja na poziciju komandanta Operativne grupe Doboj (OG Doboj), za oblast Teslića, Modriče, Doboja, Stanara, Petrova, planine Ozren, Vučijak i Trebave. Komandovao je vojnim operacijama u selu Svetliča (Svjetliča) i operacijom u selu Matuzići iz koga su Muslimani svakodnevno granatirali Doboj. Tokom komandovanja Operativnom grupom Doboj, dolazi u sukob sa jednim dijelom organa vlasti od kojih je tražio da podnesu ostavke zbog korupcije, ratnog profiterstva i kriminala u Doboju tokom Odbrambeno-otadžbinskog rata. Nakon kritika na njegov račun da se miješa u administrativnu vlast, general Ratko Mladić ga prebacuje u Banjaluku na mjesto komandanta Školskog centra oklopno-mehanizovanih jedinica, nakon čega je unaprijeđen u čin general-majora Vojske Republike Srpske.

Po povratku u Banjaluku je bio na kratkom vojničkom odsustvu. Na dan 1. avgust 1993. u dotadašnjem Školskom centru oklopno-mehanizovanih jedinica JNA osniva Centar vojnih škola Vojske Republike Srpske.

Po sopstvenoj odluci je kršten u srpskom pravoslavnom manastiru Krka 12. avgusta 1994. godine u tadašnjoj Republici Srpskoj Krajini. Kršteno ime mu je Ledimir. Penzionisan je 1994. godine u 51. godini života.

Na izborima u junu 1996. godine se ispred Srpske patriotske stranke (SPaS) kandidovao za predsednika Republike Srpske.

Bio je oženjen suprugom Branislavom i imao je ćerku Slavicu i sina Nenada. Živio je u Banjoj Luci.

Preminuo je 28. juna 2013. na Vojnomedicinskoj akademiji u Beogradu, nakon duže bolesti. Sahranjen je na banjalučkom groblju Sveti Pantelija.

Zanimljivosti

General Slavko Lisica se pominje u pjesmi Ljubav udari često tamo gdje ne treba, na albumu Ja nisam odavle (1997), Zabranjenog pušenja iz Beograda, odnosno današnjeg No smoking orkestra.

Dela

• Slavko Lisica — Komandant po potrebi / Slavko Lisica, Izdavač: Vojvodina, Sombor (1995)
• Komandant bez potrebe / Slavko Lisica, Banjaluka (2000)

Vidi još

• Operacija Koridor
• Operacija Kupres
• Zločin u Kupresu 1992.
• Zločin u Bosanskom Brodu 1992.

Spoljašnje veze

• Ministri odbrane Republike Srpske i generali Vojske Republike Srpske (jezik: srpski)
• Lisica — Komandant po potrebi / Slavko Lisica, Izdavač: Vojvodina, Sombor, (1995) (jezik: srpski)
• General Slavko Lisica na parastosu povodom godišnjice masakra u Sijekovcu (jezik: srpski)
• Centar za istraživanje ratnih zločina Republike Srpske: snimak masakriranih Srba u aprilu 1992. na Kupresu (jezik: srpski)